1 VIII GOVERNO CONSTITUSIONAL
MINISTÉRIO DA SAÚDE
DIREÇCÃO NASIONAL SAÚDE PUBLICA Departamento Vijilansia Epidemiolojia
DENGUE IHA TIMOR-LESTE
Rezumu Epidemiologiku 8.
0Semana fulan Fevereiro 2022
Tuir kalendario Epidemiologiku
1.Situasaun kazu Dengue Iha Timor Leste
Ohin loron dia 16 de Fevereiro de 2022 kazu dengue hamutuk 2155 no kumulativo obitos nain 30 Maioria kazu ne’e deteta husi Municipio Dili ho total 1347 kazu, Municipio Manatuto ho kazu 136, Baucau ho kazu 101, Municipio Manufahi kazu 91, Municipio Ermera ho kazu 85, Lautem ho kazu 84, Municipio Covalima ho kazu 80, Municipio Liquica kazu 70, Municipio Aileu ho kazu 54, Municipio Viqueque 44, Municipio Bobonaro ho kazu 32, Ainaro ho kazu 28 no RAEOA ho kazu 3. Em geral kazu Dengue espalha ona iha territorio Timor Leste laran tomak.
Husi grafiku ida ne’e hatudu katak husi fulan Dezembro 2021 kazu komesa aumenta ho total 225, maibe iha fulan janeiro 2021 kompara ho fulan janeiro 2022 kazu barak liu ho total 1369 kazus.
Iha posibilidade kazu sei aumenta iha semana hirak tuir mai no iha fulan Fevereiro nia laran.
178 242
116 13 13 20 28 8 7 12 39 225
1369
786
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600
Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
Numero Kazu
Grafiku 1. Comparasaun Kazu Dengue, Entre Tinan 2021- 2022
TL 2021 TL 2022
2 Husi grafiku ida ne’e hatudu distribuisaun kazu Dengue diariamente no ida ne’e hatudu katak kazu dengue la mantem aumenta kada loron.
Distribuisaun kazu Dengue semanal tuir kalendario epidemiologia, ida ne’e hatudo katak kazu dengue aumenta kada semana hanesan iha primeira semana ho total kazu 56 no iha setima semana kazu ho total 380. Enkuanto Obito iha primeira semana 1 no iha setima semana ho total 3 obitos.
0 20 40 60 80 100 120
01/01/2022 03/01/2022 05/01/2022 07/01/2022 09/01/2022 11/01/2022 13/01/2022 15/01/2022 17/01/2022 19/01/2022 21/01/2022 23/01/2022 25/01/2022 27/01/2022 29/01/2022 31/01/2022 02/02/2022 04/02/2022 06/02/2022 08/02/2022 10/02/2022 12/02/2022 14/02/2022 16/02/2022
Grafiku 2. Distribuisaun Kazu Dengue Diariamente periodo 2022
56
190 196
391
482
369 380
1 0 6 9 4 7 3 91
0 100 200 300 400 500 600
Grafiku 3. Distribuisaun Kazu Dengue Semanal no Kazu Obitos tuir Kalendario Epidemiolojia Tinan 2022
Total Kazu Kazu Obitos
3 Municipio Dili nafatin rejistu kazu ne’ebe a’as iha Primeira semana - Oitavo Semana fulan Fevereiro 2022, ho total 1347 kazu. Hare ba kada loron kazu aumenta bebeik husi Municipio Dili.
Idade Mais afektado mak husi idade menus husi 14 anos mai kraik ho grupu edade 5 – 14 ho porsento 41,6% no edade 1 – 4 ho persentagem 36,5%. Ho ida ne’e Attack Rate (AR) idade 1-14 anos a nivel Nacional ho 0.38%.
54 28 101 32 80
1347
85 84 70 136 91 3 44
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600
Aileu Ainaro Baucau Bobonaro Covalima Dili Ermera Lautem Liquica Manatuto Manufahi Raeoa Viqueque
Numero Kazu
Grafiku 4. Distribuisaun Kazu Dengue, Bazeia Municipiu hotu iha Timor Leste, Tinan 2022 2022
6,3
36,5 41,6
10,0
4,1 0,7 0,7
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0
Grafiku 5. Persentagem Kazu Dengue, iha Municipiu hotu,
Bazeia ba Grupo idade, Tinan 2022.
4 Iha grafiku ida ne’e hatudu katak edade mais afetadu mak edade 1-14 anos, iha grafiku ne’e relata mos tasa mortalidade a’as tebes husi idade refere ho total 26 obitos husi total kumulativo 30 obitos.
Posto Administrativu Dom Aleixo relata kazu a’as liu husi Posto administrativos hotu ho total 720 kazu iha primeira semana – Oitavo semana fevereiro 2022, hafoin tuir husi Posto Aministrativo Cristo Rei 294 kazu, Nain-Feto 153 kazu no Vera-Cruz 143 kazu.
136
787 897
216
88 15 16
0 15 11 1 3 0 0
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
< tinan 1 Tinan 1-4 Tinan 5-14 Tinan 15-24Tinan 25-49Tinan 50-59 > tinan 60
Grafiku 6. Distribuisaun kazu dengue tuir Grupo de edade no mortalidade, Tinan 2022
Kazu Mate
720
143 294
153
122512132 53 4 127
311301110293130 46
81333521 4541
522051921 71 12
85
131311 52
0 100 200 300 400 500 600 700 800
Numero Kazu
Grafiku 7. Distribuisaun Kazu Dengue Bazeia Posto Adm.
Tinan 2022 nebe'e relata kazu
5 Kazu obitos iha inicio tinan 2022 ate a data ho total 30 obitos ida ne’e representa Case Fatality Rate nivel nasional ho porsento 1,5%.
Komparasaun taxa kazu fatalidade (CFR) iha tinan 2 ba kotuk no sexta semana fulan fevereiro 2022
Oitavo Semana fulan fevereiro tinan 2022 tuir Kalendario Epidemiolojia.
Kazu Mate CFR (%) Kazu Mate CFR (%) Kazu Mate CFR (%)
Aileu 2 0 0 0 0 0 54 2 3,7
Ainaro 6 0 0 8 0 0 28 1 3,6
Baucau 53 1 1,9 56 0 0 101 0 0,0
Bobonaro 14 0 0 41 0 0 32 1 3,1
Covalima 53 1 1,9 29 2 6,9 80 3 3,8
Dili 815 7 0,9 672 8 1,2 1347 16 1,2
Ermera 318 0 0 13 0 0 85 4 4,7
Lautem 32 0 0 7 0 0 84 0 0,0
Liquica 74 1 1,4 7 0 0 70 0 0,0
Manatuto 64 0 0 41 0 0 136 1 0,7
Manufahi 7 0 0 19 1 5,3 91 1 1,1
Oecusse 13 0 0 0 0 0 3 0 0,0
Viqueque 0 0 0 8 0 0 44 1 2,3
Total 1451 10 0,7 901 11 1,2 2155 30 1,4
2021 2022
Municipiu 2020
6
2.Situasaun kazu Dengue Iha Municipio Dili.
Municipio Dili to’o ohin loron relata ona kazu 1347 kazu no obito nain 16. Tuir kalendario epidemiolojia Tinan 2022, iha primeira semana fulan janeiro Tinan 2022 Municipio Dili relata total 38 kazu no iha semana Segundo fulan janeiro 2022 relata 158 kazu no iha Terceira semana relata ona 123 kazu no ohin quarta semana relata kazu ho total 243, iha quinta semana relata kazu ho total 281 no iha sexta semana relata kazu, total 254, iha sétima semana relata kazu 205 no iha oitavo semana relata kazu ho total 45 kazus.
To’o ohin loron oitavo semana fulan Fevereiro Tinan 2022 Posto administrativo Dom Alexo relata kazu total 720, hafoin Posto Administrativo Cristo Rei ho 294 kazu. no tuir kedan posto administrativo Nain Feto 153 kazu no Vera-Cruz ho total 143 kazu, ne’e hatudu katak kada dia kazu espalha nafatin ba iha posto administrativo sira seluk.
Idade Mais afektado mak husi idade menus husi 14 anos mai kraik ho grupu edade 5 – 14 ho total 563 kazu no edade 1 – 4 ho total 567 kazu. Ho ida ne’e Attack Rate (AR) idade 1-14 anos Municipio Dili ho 1.0%.
720
143 294
153 12 25
0 100 200 300 400 500 600 700
Dom Aleixo
Vera-Cruz Cristo Rei Nain feto Atauro Metinaro
Grafiku 1. Distribuisaun kazu Dengue tuir Posto Administrativo tinan 2022. Municipio Dili
96
567 563
95 20 3 3
0 100 200 300 400 500 600
<1 Anos 1-4 Anos
5-14 Anos
15-24 Anos
25-49 Anos
50-59 Anos
>60 Anos Grafiku 2. Distribuisaun Kazu Dengue, iha Municipiu Dili,
Bazeia ba Grupo idade, Tinan 2022.
7 Distribuisaun kazu dengue tuir klasifikasaun mak Dengue Fever (DF) ho total 1164 kazu, Dengue Hemorrhagic Fever (DHF) ho total kazu 102 no Dengue Shock Syndrome (DSS) ho total kazu 81.
273 184
408
55
194 175
0 1 0 0 0 11 22 21 2
0 50 100 150 200 250 300 350 400
Grafiku 3. Distribuisaun Kazu tuir fasilidade Saude iha fulan Janeiro Tinan 2022.Municipio Dili
1164
102 81
0 200 400 600 800 1000 1200
DF DHF DSS
Grafiku 4.Distribuisaun kazu Dengue tuir klasifikasaun
8
3.Apela
Apela ba populasaun iha Dili laran no mós iha Munisipiu sira seluk, atu aprezenta-an iha fasilidade públiku saúde (Sentru Saúde ka Ospitál) ne’ebé besik, wainhira sente isin-manas, ka Senti laran sa’e,liman ain no sikun moras hodi bele hetan atendimentu husi profisionál saúde sira.
Apela mos ba populasaun iha Dili laran no mós iha Munisipiu sira seluk atu :
1. Husu ba Autoridades Municipais no Autoridades lokais atu bele orienta komunidade halo limpeza Geral iha suco no bairo-bairo.
2. Fase tanke, Bidon ka balde tau be semana Ida Dala Ida.
3. Hamos Sasan ka limpeza hanesan roda at, bazu aifunan atu susuk labele tau tolun.
4. Halot ropa ho Diak iha Ita Nia Uma laran.
5. Uza ropa nebe Liman naruk Karik Toba iha tempo Loron.
6. Uza aimoruk hanesan repelente ka autan.
7. Uza muskiteru Karik Toba iha tempo Loron.
8. Soe lixu iha Nia Fatin.
_Obrigado_